1. Zapalenie oskrzeli u dzieci
Zapalenie oskrzeli u dzieci – podstawowe informacje
Zapalenie oskrzeli to bardzo częsta choroba układu oddechowego u dzieci. Przyczyną jej powstawania są w 90% infekcje wirusowe spowodowane przez wirusy takie jak: RSV, rhinovirusy, wirusy paragrypy, adenowirusy. Zapalenie oskrzeli to bardzo częsta choroba układu oddechowego u dzieci. Przyczyną jej powstawania są w 90% infekcje wirusowe spowodowane przez wirusy takie jak: RSV, rhinovirusy, wirusy paragrypy, adenowirusy.
Zakażenia
wirusowe, poprzez stan zapalny i uszkodzenie
nabłonka oddechowego, predysponują do wtórnego rozwoju zakażenia bakteryjnego.
U dzieci zapalenie oskrzeli z reguły przebiega w sposób ostry.
Początkowo
zapalenie oskrzeli wygląda
jak typowa infekcja . Na tym etapie dzieci najczęściej skarżą się na bolące gardło,
katar, a także ból głowy i mięśni. Często towarzyszy im lekki stan
podgorączkowy. Następnie pojawia się męczący i uporczywy kaszel, osłabienie dziecka oraz gorączka.
Zapalenie oskrzeli u dzieci – diagnoza
W badaniu fizykalnym przez lekarza można
stwierdzić objawy osłuchowe, takie jak furczenia czy świsty. Przy podejrzeniu
zapalenia oskrzeli zwykle nie ma potrzeby wykonywania badań dodatkowych
z krwi ani RTG klatki piersiowej.
Zapalenie oskrzeli u dzieci – leczenie i postępowanie
Stosuje się
leczenie objawowe. Dziecko w trakcie
zapalenia oskrzeli powinno przebywać w umiarkowanie ogrzanym, stale lub często
wietrzonym pomieszczeniu.
Z powodu oddychania
nieco chłodniejszym powietrzem zmniejsza się obrzęk błon
śluzowych dróg oddechowych oraz nasilenie kaszlu. Wskazane jest obfite nawadnianie,
oczyszczanie nosa, inhalacje z soli fizjologicznej.
Zastosowanie antybiotyków jest zbędne, a nawet często
szkodliwe.
Wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej w zapalenie oskrzeli są takie objawy jak duszność
(przyspieszony oddech,
używanie dodatkowych mięśni oddechowych, spadek SpO2 – saturacji poniżej 92 %)
Wtedy leczenie domowe (ambulatoryjne) może być niewystarczające
i dziecko wymaga hospitalizacji.
Jeśli kaszel nie ustępuje przez 4 tygodnie i dłużej i utrzymują się zmiany osłuchowe to znaczy ze zapalnie oskrzeli mogło przejść w przewlekle bakteryjne zapalenie oskrzeli PBZO. W takim przypadku należy zastosować antybiotykoterapię co najmniej przez 2 tygodnie.
Powtarzające się infekcje dróg oddechowych, świszczący oddech, nawracający lub przewlekły kaszel, duszność są objawami, które powinny skłonić do wizyty w gabinecie pulmonologicznym dla dzieci.
2. Astma dziecięca (wczesnodziecięca)
Rozpoznawanie i leczenie astmy u dzieci do 5 roku życia
Ze względu na ograniczone metody diagnostyczne oraz odmienny przebieg kliniczny astma wczesnodziecięca stanowi odrębny, trudny problem w praktyce klinicznej.
Przebieg kliniczny astmy u dzieci poniżej 5 roku życia jest inny niż u dorosłych. Różnice te spowodowane są odmienną budową anatomiczną dróg oddechowych oraz niedojrzałością układu immunologicznego. Sprzyja to częstemu rozwojowi obturacji dróg oddechowych. To powoduje, że jednym z najczęstszych objawów astmy u małych dzieci są nawracające epizody obturacyjnego zapalenia oskrzeli w przebiegu zakażeń wirusowych dróg oddechowych. W tej grupie wiekowej oprócz typowych dla obturacji zjawisk osłuchowych czyli świstów, mogą wystąpić furczenia, spowodowane hipersekrecją gruczołów śluzowych.
Ponieważ udowodniono, że astma u dzieci predysponuje do rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) w starszym wieku ➜ dlatego tak istotne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie każdego zaostrzenia choroby.
Astma u dzieci – diagnoza
Astmę wczesnodziecięcą rozpoznajemy na podstawie objawów klinicznych skurczu (obturacji) oskrzeli, takich jak: świszczący oddech, kaszel i duszność, klinicznie potwierdzonej odwracalności obturacji i poprawie po stosowaniu glikokortykosteroidów wziewnych .
Drugi z warunków rozpoznania to wykluczenie innych niż astma przyczyn wyżej wymienionych objawów klinicznych (diagnostyka obrazowa - RTG klatki piersiowej, ECHO serca, wykluczenie schorzeń laryngologicznych, niedoborów odporności, mukowiscydozy czy dyskinezy rzęsek itp.)
Astma dziecięca – leczenie i postępowanie
Leczenie astmy wczesnodziecięcej jest terapią stopniowaną o zakresie intensywności pozwalającym na uzyskanie kontroli przebiegu choroby, zaś podstawową formę leczenia stanowi terapia inhalacyjna. Ważna rolę w zapobieganiu zaostrzeniom astmy. odgrywają szczepienia przeciwko chorobom powodującym infekcje układu oddechowego.
3. Krztusiec u dzieci – podstawowe informacje
Krztusiec, czyli koklusz, to bakteryjna choroba zakaźna dróg oddechowych wywołana przez Bordetella pertussis. Jest bardzo zaraźliwa i szczególnie groźna dla niemowląt. Okres wylęgania choroby wynosi 3–14 dni. Osoba chora na krztusiec jest zaraźliwa dla swojego otoczenia przez kilka ostatnich dni okresu wylęgania do 21 dni po wystąpieniu pierwszych napadów kaszlu.
Krztusiec przebiega w trzech fazach:
1. Kataralna – przypomina zwykłe przeziębienie (kaszel, katar, stan podgorączkowy).
2. Napadowego kaszlu – pojawia się charakterystyczny, męczący kaszel długotrwały kaszel głownie występujący głownie w nocy z zanoszeniem się , bezdechami,(„pianie koguta”), niekiedy wymiotami
3. Zdrowienia –(nawet kilka miesięcy!) kaszel stopniowo słabnie, ale może utrzymywać się kilka tygodni i znów okresowo nasilać się przy kolejnych infekcjach dróg oddechowych .
Krztusiec u dzieci – diagnoza
Krztusiec u dzieci – diagnoza
• Podejrzenie choroby lekarz stawia na podstawie objawów.
• Wykonywane są badania laboratoryjne, np. wymaz z gardła w kierunku bakterii Bordetella pertussis-w początkowej fazie choroby , lub badanie serologiczne (przeciwciała) , to badanie należy wykonać nie wcześniej niż 3 – 4 tygodnie od początku objawów
Krztusiec u dzieci – powikłania
Najgroźniejsze powikłania są u niemowląt i małych dzieci. Należą do nich:
• Zapalenie płuc
• Bezdechy, niedotlenienie
• Drgawki, uszkodzenie mózgu
• Wyniszczenie organizmu przez długotrwały kaszel
Krztusiec u dzieci – leczenie i postępowanie
• Antybiotyki (np. makrolidy) skracają czas zakaźności i łagodzą objawy, jeśli podane są na wczesnym etapie.
• W początkowym okresie krztuśca stosuje się antybiotyk, w późniejszym leczenie objawowe. Hospitalizacji wymagają powikłania krztuśca. Natomiast przypadki krztuśca o lżejszym przebiegu można leczyć w domu, zawsze stosując się ściśle do zaleceń lekarza.
• Dziecko powinno odpoczywać, przebywać w dobrze nawilżonym powietrzu i dużo pić.
• W ciężkich przypadkach konieczna może być hospitalizacja.
• U dorosłych przewlekający się kaszel wymaga diagnostyki w kierunku krztuśca.
Krztusiec u dzieci – zapobieganie
Krztusiec to poważna choroba, ale można jej skutecznie zapobiegać i odpowiednio leczyć, jeśli zostanie wcześnie rozpoznana.
• Najskuteczniejszą ochroną jest szczepienie przeciwko krztuścowi , podawane zgodnie z obowiązkowym kalendarzem szczepień w Polsce .( W 2 m ż ,4 m ż, 6 m ż, 16 m ż , 6 r. ż , 14 r ż ,19 r.ż Dorośli mogą otrzymywać dawkę przypominającą co 10- (szczepienie płatne lat) lub kobiety w 3 trymestrze każdej ciąży ( szczepienie refundowane – bezpłatne )
• Osoby z otoczenia niemowląt powinny być zaszczepione, aby nie przenosić bakterii.
• W razie kontaktu z chorym lekarz może zalecić antybiotykoterapię profilaktyczną.
4. Zapalenie płuc u dzieci
Zapalenie płuc u dzieci – podstawowe informacje
Zapalenie płuc (pneumonia) u dzieci to infekcja , w której stan zapalny obejmuje miąższ płuc (pęcherzyki płucne ) oraz przestrzeń środmiąższową płuc.
Objawy zapalenia płuc u dziecka to zwykle: kaszel, który może być suchy lub mokry, gorączka ,trudności w oddychaniu ( duszność , przyspieszony oddech) , niekiedy ból w klatce piersiowej, osłabienie, niepokój u niemowląt.
Przyczyną zapalenia płuc są drobnoustroje takie jak: bakterie, wirusy i rzadziej grzyby. Najczęściej u dzieci są to pneumokoki, Haemophilus influenzae, bakterie atypowe Mycoplazma pneumonie i Chlamydophila pneumonie, Legionella pneumoniae. Z wirusów RSV, wirus grypy, Covid 19, adenowirusy.
Diagnozowanie zapalenia płuc u dzieci opiera się na ocenie objawów klinicznych, badaniu fizykalnym oraz badaniach dodatkowych - laboratoryjnych, mikrobiologicznych i obrazowych (RTG, USG)
Zapalenie płuc u dziecka – leczenie i postępowanie
W zależności od przyczyny, leczenie może obejmować antybiotyki (w przypadku zakażenia bakteryjnego) lub leczenie objawowe lub leki przeciwwirusowe (w przypadku zakażenia wirusowego). Dziecko może odczuwać dyskomfort związany z gorączką i bólem. Stosowanie leków przeciwgorączkowych, takich jak paracetamol lub ibuprofen, może pomóc w złagodzeniu tych objawów.
Dziecko powinno odpoczywać i unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, aby organizm mógł skupić się na zwalczaniu infekcji. Ważne jest, aby zadbać o odpowiednie nawodnienie dziecka, zwłaszcza jeśli występuje gorączka. Dbanie o picie może pomóc w utrzymaniu równowagi płynów i uniknięciu odwodnienia.
W przypadkach ciężkich zapaleń płuc może być konieczna hospitalizacja, zwłaszcza u małych dzieci.
W przebiegu zaplenia płuc może dojść do powikłań takich jak – wysięk płyn ) w opłucnej, ropniak opłucnej czy ropień płuc , wtedy w leczeniu stosuje się też zabiegi chirurgiczne. Ważne jest monitorowanie stanu zdrowia dziecka i w razie nasilenia się objawów natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem.
Pomiar saturacji za pomocą pulsoksymetru może pomóc w monitorowaniu stanu dziecka. W przypadku zapalenia płuc, obniżenie saturacji może być jednym z objawów. Przy SpO2 poniżej 90% konieczne jest leczenie tlenem.
Zapalenie płuc u dzieci – zapobieganie
Uodpornienie przez szczepienia przeciwko niektórym bakteriom, takim jak pneumokoki Haemophilus influenzae, i wirusom – grypa , Covid 19 może pomóc w zapobieganiu niektórym przypadkom zapalenia płuc. Unikanie kontaktu z osobami chorymi na infekcje dróg oddechowych też jest sposobem zapobiegania chorobie. Aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się infekcji, ważne jest utrzymywanie higieny, takie jak częste mycie i dezynfekowanie rąk .
Pamiętaj, że każde dziecko jest inne, dlatego leczenie i postępowanie mogą się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb i charakterystyki klinicznej danego przypadku. W przypadku podejrzenia zapalenia płuc u dziecka zawsze ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który dokładnie oceni sytuację i zaleci odpowiednie leczenie.
Zapraszam na konsultacje w moim gabinecie pulmonologicznym we Wrocławiu.
Lekarz Beata Kędracka
specjalista pediatra
specjalista chorób płuc dzieci (pulmonolog dziecięcy)